Vetten

Vetten zijn onmisbaar voor het lichaam. De vetten bevatten de vitamines A, D en E en essentiële vetzuren. De vetten worden ook gebruikt voor het opbouwen van de celwanden en het immuunsysteem. In het lichaam worden de vetten met name gebruikt als brandstof. Vet als voedingsstof levert per gram 9 kilocalorieën op. Een man heeft gemiddeld zo’n 110 gram vet per dag nodig. Vrouwen hebben gemiddeld zo’n 90 gram vet per dag nodig. Er zijn verschillende soorten vetten:

Onverzadigde vetten

Onverzadigde vetten worden gezien als de goede vetten. De onverzadigde vetten zijn te vinden in vis en olie. Het komt voor in dierlijke maar ook plantaardige producten. Door de eigenschappen verhoogt het de goede cholesterol (HDL) en verlaagt het de slechte cholesterol (LDL). Hierdoor zorgt onverzadigd vet ervoor dat er minder kans is op hart- en vaatziekten. Onverzadigde vetten kunnen het cholesterolgehalte in het bloed verlagen waardoor de kans op een hersen- of hartinfarct wordt verlaagd. Omega 3 en 6 vetzuren zijn voorbeeld van onverzadigd vet. Vet dat zacht of vloeibaar is bij kamertemperatuur heeft veel onverzadigd vet. Dit is bijvoorbeeld olie of margarine.

Soorten onverzadigde vetten

Er zijn verschillende soorten onverzadigde vetten. Je hebt enkelvoudige en meervoudige onverzadigde vetten. Welke soort het vet is hangt af van de structuur. Bij een enkele dubbele binding gaat het om een enkelvoudig onverzadigd vet. Het gaat om meervoudig onverzadigd vet bij meerdere dubbele bindingen. De meervoudige vetzuren zijn te verdelen in meerdere soorten, waaronder omega 3,6 en 9 vetzuren. Het lichaam kan enkele vetzuren niet zelf produceren. Deze vallen ook onder de onverzadigde vetzuren. Deze vetzuren zijn alfa-linoleenzuur (ALA) en linolzuur. Het vervangen van transvetten door onverzadigd vetten levert 2 keer minder kans op hart- en vaatziekten op. Het risico neemt echter toe als de onverzadigde vetten vervangen worden door koolhydraten.

Verzadigde vetten

Verzadigde vetten worden gezien als slechte vetten. De vetten verhogen het cholesterolgehalte in het bloed. Dit kan een vetlaagje op de vaatwanden veroorzaken. Deze kunnen vervolgens dicht gaan zitten waardoor de kans op een hersen- of hartinfarct wordt verhoogd. De vetten hebben ongunstige gezondheidseffecten zoals het verhogen van het slechte LDL cholesterol. Hierdoor wordt de kans op hart- en vaatziekten vergroot. Verzadigde vetten zitten met name in bakvetten en margarine maar het komt ook voor in andere producten waarbij je het vet niet direct ziet. Dit is bijvoorbeeld vet vlees, volle melk, gebak, koekjes en snacks. Het komt voor in dierlijke maar ook in plantaardige producten. Dierlijke producten bevatten doorgaans meer verzadigd vet dan plantaardige producten.

De functie van verzadigde vetten

Het lichaam heeft de verzadigde vetten niet nodig. Het lichaam maakt wel het verzadigde vet aan als vetreserve of voor het beschermen van de organen. Het verzadigde vet kan aangemaakt worden uit suikers of andere vetten. Bij een normaal eetpatroon is het bijna onmogelijk om geen verzadigde vetten binnen te krijgen. Om het aantal verzadigde vetten te verminderen kan er beter gekozen worden voor de magere versies van producten. Denk hierbij aan mager vlees , magere vis en zuivel.

Transvet

Transvet is het slechtste soort vet dat er bestaat. Het is een afkorting van transvetzuren. Het is nog slechter voor de gezondheid dan verzadigde vetten. Het verhoogt het LDL cholesterol en verlaagt het HDL cholesterol. De kans op hart- en vaatziekten neemt hierdoor toe. Transvet ontstaat in de fabriek tijdens het produceren van een product of van nature. Het komt ook voor in vlees en zuivel als vacceenzuur en voor een klein gedeelte als geconjugeerd linolzuur (CLA). De laatste heeft ook een slecht effect op het cholesterolgehalte.

In welke producten komt transvet voor?

Transvet komt in nature voor in melkproducten en vlees van herkauwers. Dit zijn bijvoorbeeld schapen en koeien. Het transvet ontstaat in de maag van deze dieren. Het proces van het ontstaan van transvet in de maag van herkauwers heet biohydrogenering. Als in de productie vet gehard wordt dan wordt het onverzadigde vet omgezet naar verzadigd vet. Dit gebeurt door middel van hydrogenering. Het zachte vet of de olie krijgt dan een harde structuur. Transvet komt nog voornamelijk voor in frituurvet in de horeca.

Het gehalte transvet wordt doorgaans op het etiket van een product gezet. Als er gebruik wordt gemaakt van gehard vet of olie dan moet dit op het etiket vermeld worden. Als er bij de ingrediënten “plantaardig vet, gedeeltelijk gehard” of “gehydrogeneerd vet” staat dan kan transvet in het product voorkomen. Het menselijk lichaam heeft geen transvetten nodig. Het is echter bijna onmogelijk om het niet binnen te krijgen bij een normaal eetpatroon.

Niet alle vetten zijn slecht

Heel veel mensen hebben het beeld dat alle vetten slecht zijn. Daar wordt ook op ingespeeld door de makers van etenswaren. Het is echter niet zo dat alle vetten slecht zijn. Je dieet moet minimaal uit 15% vetten bestaan uitgaande van een dagelijkse calorie inname. Dat betekent nog niet dat alle vetten goed voor je zijn. Goede vetten zijn te vinden in visproducten zoals koolvis, noten, zaden en olijfolie. Deze vetten reguleren meerdere functies in het lichaam waardoor je metabolisme versneld.

Omega 3 vetzuren

Vis zoals makreel, haring en tonijn bevatten veel omega 3 vetzuren. Sommige van deze vetzuren worden niet door het lichaam zelf gemaakt maar komen alleen uit voeding. Omega 3 vetzuren kunnen hart en vaatziekten voorkomen maar ook artritus en depressies. Onderzoeken hebben ook aangetoond dat de omega 3 vetzuren een goede uitwerking hebben op het gehalte leptine in het lichaam. Dit gehalte wordt verlaagd wat leidt tot een hoger metabolisme.

Welke producten bevatten veel vetten?

Als je wilt afvallen dan is het verstandig om producten met veel vetten te vermijden. Deze producten zijn slecht voor de gezondheid. Dat is bij bijna iedereen zo langzamerhand wel bekend. Wat veel mensen niet weten is dat er verschillende soorten vetten zijn. Er zijn ongezonde vetten maar er zijn ook gezonde vetten. De ongezonde vetten zijn verzadigde en transvetten. Deze verhogen het cholesterol wat leidt tot gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten. Het is verstandig om producten met veel verzadigde en transvetten te vermijden. Verzadigde vetten zijn herkenbaar aan de vaste vorm als ze bij kamertemperatuur bewaard worden. Enkele voorbeelden van producten met veel verzadigde vetten zijn de volgende:

• palmolie
• kokosnootolie
• gehydrogeneerde olie
• gedeeltelijke gehydrogeneerde olie

Enkele voorbeelden van producten met veel vetten zijn de volgende:

• Spek
• Mayonaise
• Donuts
• Kaas
• Patat
• Cake

De gezonde vetten zijn onverzadigde vetten. De onverzadigde vetten hebben een positief effect op de gezondheid. Deze vetten worden als gezond gezien doordat ze het goede cholesterol verhogen en het slechte cholesterol verlagen. Bepaalde onverzadigde vetten zijn essentieel voor het lichaam. Dit betekent dat het lichaam ze nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Enkele voorbeelden van producten met onverzadigde vetten zijn de volgende:

• Tonijn
• Zalm
• Walnoten
• Cashewnoten
• Makreel